ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΧΩΡΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ, ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ, ΤΙΣ ΜΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟ
Δεν υπάρχουν άνθρωποι χωρίς παρελθόν και παρελθόν που να μην τους έχει σφραγίσει. Χωρίζω τη ζωή μου σε σταθμούς που καθόρισαν τη μνήμη μου και τη σχέση μου με τον κόσμο.”
Μάνος Ζαχαρίας
Τα Εξάρχεια αποτέλσαν στη σύγχρονη ιστορία και συνεχίζουν να αποτελούν έναν ζωντανό χώρο αγώνα, πολιτικών και κοινωνικών ζυμώσεων, δράσεων και πρωτοβουλιών ενάντια στην εξουσία και τους έμμισθους φρουρούς της. Ταυτόχρονα, δεν παύει να είναι και μια γειτονιά στο κέντρο της μητρόπολης, μια γειτονιά συνύπαρξης ντόπιων, μεταναστών και προσφύγων, η οποία βρίσκεται κι αυτή αντιμέτωπη με τα προβλήματα και τις δυσχέρειες που επιφέρει η κρατική και καπιταλιστική επίθεση σε κάθε πτυχή της ζωής.
Από τη ναζιστική κατοχή και τον Δεκέμβρη του 1944, την αντίσταση στη χούντα των Συνταγματαρχών και το Πολυτεχνείο του 1973, μέχρι την εξέγερση σε καιρούς Δημοκρατίας στο Πολυτεχνείο το 1995 και τις εξεγέρσεις μετά τις δολοφονίες ανυπότακτων νέων όπως του Μ. Καλτεζά το 1985 και του Αλ. Γρηγορόπουλου το 2008, τα Εξάρχεια υπήρξαν ο χώρος του πιο ζωντανού και δυναμικού κομματιού της κοινωνίας, ένα ελπιδοφόρο πεδίο έκφρασης της ταξικής αλληλεγγύης και της κοινωνικής αντίστασης. Η περιοχή των Εξαρχείων εκτός από χώρος που φιλοξένησε τα αιτήματα της κάθε εποχής αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί μια αγωνιστική γειτονιά όπου τα προτάγματα της κοινωνικής αυτοοργάνωσης και της ταξικής αλληλεγγύης εφαρμόζονται στην πράξη. Ανάμεσα σε αυτές τις αξιοσημείωτες πρωτοβουλίες αγώνα για την περιοχή υπήρξαν οι αντιστάσεις που αναπτύχθηκαν στα καπιταλιστικά σχέδια ανάπλασης των Εξαρχείων και στη μετατροπή τους σε μια κερδοφόρα για το παράνομο και νόμιμο κεφάλαιο εμπορευματική ζώνη, οι αγώνες ενάντια στην εμπορευματοποίηση του λόφου Στρέφη, οι αγώνες ενάντια στην κατασκευή ΜΕΤΡΟ στην πλατεία Εξαρχείων, οι επιθέσεις σε εμπόρους ναρκωτικών (ήδη από τη δεκαετία του ’80), η δημιουργία του αυτοδιαχειριζόμενου Πάρκου Ναυαρίνου στην θέση τσιμεντένιου γκαράζ, η συνέλευση ενάντια στον κοινωνικό κανιβαλισμό που δραστηριοποιήθηκε στην γειτονιά την περίοδο 2012 και άλλες πρωτοβουλίες συντρόφων.
Απέναντι στα σχέδια του κράτους και των αφεντικών για την περιοχή, τα Εξάρχεια αποτελούν μέχρι σήμερα καταφύγιο για πρόσφυγες, μετανάστες, φτωχοδιάβολους, κυνηγημένους. Οι καταλήψεις στέγασης προσφύγων είναι η απάντηση μια ολόκληρης γειτονιάς στις κυβερνήσεις που φυλακίζουν τους πρόσφυγες σε κέντρα κράτησης- στρατόπεδα συγκέντρωσης επαναπροωθώντας ορισμένους στην Τουρκία που τους φυλακίζει είτε τους «εξαφανίζει». Είναι μια απάντηση στην αντιμεταναστευτική ευρωπαϊκή πολιτική που είτε επαναπροωθεί είτε φυλακίζει τους πρόσφυγες δίνοντας σε ορισμένους την δυνατότητα να ενταχθούν στην παραγωγή σαν φθηνά γρανάζια υποτιμώντας διαρκώς την εργατική τους δύναμη.
Για πολλά χρόνια η περιοχή αποτελεί χώρο αντιπαράθεσης της νεολαίας με τις αστυνομικές δυνάμεις που σε καθημερινή βάση περικυκλώνουν την γειτονιά δίνοντας μια εικόνα κατεχομένης συνοικίας, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που για ασήμαντους λόγους η αστυνομία πνίγει τη γειτονιά στα δακρυγόνα, είτε εισβάλλει στην πλατεία (ειδικά την περίοδο 2012-2015) ξυλοκοπώντας βάναυσα θαμώνες της πλατείας και περαστικούς.
Τα αγαπημένα μας Εξάρχεια λειτουργούν ακόμα ως σημείο εφόρμησης ή διαφυγής για εκατοντάδες ανθρώπους που συντελούν στον αγώνα ενάντια στο κράτος και στην καπιταλιστική βαρβαρότητα συμμετέχοντας σε ομάδες άμεσης δράσης, επιτιθέμενοι σε τράπεζες, εφορίες, υπουργεία, κομματικά γραφεία, αστυνομικούς στόχους, κάμερες ασφαλείας, ελεγκτές, φασιστικά γραφεία.
Σήμερα η γειτονιά αυτή αν και περικυκλωμένη από τις δυνάμεις κατοχής παρόλα αυτά παραμένει δυσπρόσιτη και εχθρική στο εσωτερικό της για τις αστυνομικές δυνάμεις του κράτους. Μέσα στα στενά αυτής της γειτονιάς παίζεται ίσως το πιο κρίσιμο παιχνίδι των τελευταίων δεκαετιών. Από την μια πλευρά το κράτος υποβαθμίζει διαρκώς την συνοικία παρέχοντας άσυλο σε οργανωμένες συμμορίες διακίνησης ναρκωτικών. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο επιδιώκει να εμφανιστεί ως κοινωνικό αίτημα η παρουσία της αστυνομίας στη γειτονιά, εξασφαλίζοντας παράλληλα μεγάλα οικονομικά οφέλη σε υψηλόβαθμα ή μη στελέχη της αστυνομίας που συμμετέχουν στο κύκλωμα. Στην ίδια στρατηγική ερημοποίησης της συνοικίας εντάσσεται το κλείσιμο των σχολείων. Πρακτική που αναγκάζει τις οικογένειες να φύγουν από τη γειτονιά. Ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί πόσο ζωτική είναι η ύπαρξη των σχολείων για τη γειτονιά και πόσο αυτή απαξιώνεται χωρίς αυτά.
Από την άλλη ο κόσμος του αγώνα, συντεταγμένος όσο ποτέ απέναντι στην στρατηγική κράτους και κεφαλαίου, έχει συνειδητοποιήσει σαφώς καθυστερημένα αλλά έγκαιρα ότι αυτή τη στιγμή ο αγώνας για την επανοικειοποίηση των Εξαρχείων είναι πρώτα απ’ όλα αγώνας υπαρξιακός για την παρουσία ή μη αγωνιστών και δομών στην περιοχή. Έχει συνειδητοποιήσει ότι η απουσία της αστυνομίας σε μια γειτονιά χωρίς την ανάπτυξη πολιτοφυλακών και δομών κοινωνικής και ταξικής αυτοοργάνωσης οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε φαινόμενα κοινωνικού κανιβαλισμού, εκφυλισμού και υποβάθμισης.
Ότι εάν δεν συγκρουστούμε με τα φαινόμενα αυτά εδώ και τώρα επιβάλλοντας το δίκαιο του αγώνα απέναντι στον κοινωνικό κανιβαλισμό ή θα συνυπάρχουμε μαζί του ή θα επιλέξουμε τον δρόμο του αναχωρητισμού παραδίδοντας με περίσσια ευκολία την ιστορικότητα, τις μάχες, τις νίκες και τις ήττες αλλά κυρίως το όραμά μας. Να συνεχίσουν δηλαδή τα Εξάρχεια να αποτελούν χώρο φιλοξενίας των αιτημάτων της δικιάς μας αλλά και των επόμενων γενεών. Να αποτελέσουν, τα Εξάρχεια της εξέγερσης και της κοινωνικής επανάστασης, ένα ακόμα κάστρο αντίστασης της δικής μας γενιάς που βρίσκεται αντιμέτωπη με τις συνέπειες της παγκόσμιας κρατικής και καπιταλιστικής επίθεσης από τους θεσμούς της Ε.Ε, της Ε.Κ.Τ και του ΔΝΤ μέσα σε συνθήκες γενικευμένης συστημικής κρίσης. Δέσμια, ως μέρος ολόκληρης της κοινωνίας που ασφυκτιά, από τις αδυσώπητες πολιτικές των εγχώριων κυβερνήσεων που συνεχίζουν και ψηφίζουν μέτρα κατά των φτωχών και των ανυπεράσπιστων.
Σε αυτήν τη συγκυρία η περιοχή των Εξαρχείων οφείλει να πρωταγωνιστήσει ξανά στην τροπή των εξελίξεων. Να αποτελέσει ορμητήριο του ανταγωνιστικού κινήματος απέναντι στον πόλεμο που έχουν κηρύξει οι διεθνείς πολιτικές και οικονομικές ελίτ αλλά και εναντίον του εγχώριου πολιτικού και οικονομικού συστήματος που συντελεί στη γενικευμένη κοινωνική εξαθλίωση.
Γιατί η επανοικειοποίηση της γειτονιάς των Εξαρχείων και συνολικότερα το ρίζωμα των αντιστάσεων δεν πρέπει να αποτελεί μια αποκομμένη τακτική πάλης αλλά να εκφράζεται ως τμήμα μιας προλεταριακής στρατηγικής αγώνα ορίζοντας την μορφή όσο και το περιεχόμενό του μέσα στις συνθήκες στις οποίες διεξάγεται. Σήμερα η συνέλευση για την επανοικειοποίηση των Εξαρχείων, παρότι δεν εκφράζει μια ενιαία κεντρική στρατηγική αγώνα, καλείται εκ θέσεως να εκπονήσει μια κοινωνικά βιώσιμη στρατηγική για την περιοχή. Καλείται συνδυάζοντας τον πόλεμο με την οικοδόμηση να συγκροτήσει νέες μορφές κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης που θα υποδεικνύουν έμπρακτα την προοπτική ενός άλλου κόσμου.
Κομμάτι αυτής της συλλογικής προσπάθειας φιλοδοξεί να αποτελέσει η κατασκευή «πολιτικού περιπτέρου» στην πλατεία Εξαρχείων. Ένα «πολιτικό περίπτερο» που απευθύνεται σε όλα τα εκδοτικά εγχειρήματα και τους ανθρώπους που αγαπούν την πλατεία και αγωνίζονται για την δουν επιτέλους βιώσιμη για τους κατοίκους της. Ένα «πολιτικό περίπτερο» που χωράει όσους και όσες ακόμη και εάν διαφωνούν με επιμέρους σχεδιασμούς ή πρακτικές του αγώνα στέκονται δίπλα έστω και σιωπηρά σε όσους συνεχίζουν να μάχονται για τη γειτονιά των Εξαρχείων. Το «πολιτικό περίπτερο» επιθυμούμε να συμβάλει στην πολιτιστική και πολιτική αναβάθμιση του δημόσιου χώρου ως όχημα για τη ριζοσπαστικοποίηση και τη συγκρότηση αγωνιστικής πολιτικής κουλτούρας.
Επιδιώκουμε να αποτελέσει σημείο αναφοράς της νεολαίας και της αγωνιζόμενης γειτονιάς μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων, συζητήσεων, δράσεων και παρεμβάσεων που θα πραγματοποιούνται την ώρα λειτουργίας του.
Βασική επιδίωξη του «πολιτικού περιπτέρου» αποτελεί η παρουσία συντρόφων/-ισσών στην πλατεία, η εδαφικοποίηση δηλαδή της παρουσίας ενός αγωνιστικού πληθυσμού στον δημόσιο χώρο και οι δυναμικές που θα γεννήσει αυτή η νέα σύνθεση της ανθρωπογεωγραφίας.
Συνέλευση για την επανοικειοποίηση των Εξαρχείων
Νοέμβριος/ Δεκέμβριος 2016